حقه (شتر ماده سه ساله)حِقّه، عنوان شتر ماده سه ساله می باشد. از آن در باب زکات و دیات نام برده‌اند. ۱ - تعریف حقهحِقّه(به کسر حاء)، به شتر ماده سه ساله گفته می‌شود ۱.۱ - احکام حقه در زکاتشتر دوازده نصاب دارد. زکات آن در نصاب هشتم، یعنى ۴۶ شتر، یک حقه، در نصاب یازدهم، یعنى ۹۱ شتر، دو حقه و در نصاب دوازدهم، یعنى ۱۲۱ شتر، بر اساس هر پنجاه نفر شتر یک حقه و هر چهل نفر، یک بنت لبون محاسبه مى‌شود؛ لیکن اختلاف است که مالک شتران مطلقا بین محاسبه بر اساس هر یک از دو نصاب یاد شده مخیر است یا اینکه در صورت مطابقت نصاب با هر یک، فرد مخیر است که بر اساس هر کدام محاسبه کند و در صورت عدم مطابقت با یکى بر اساس دیگرى محاسبه مى‌گردد و در صورت مطابقت نداشتن به هر دو، بر اساس عددى محاسبه مى‌گردد که نسبت به نصاب فرا گیرتر است؛ بنابر این در مثل دویست شتر، مالک بین محاسبه بر اساس هر دو نصاب (پنجاه پنجاه و چهل چهل) مخیر است و در مثل ۱۵۰ شتر که با یک نصاب (پنجاه پنجاه) مطابقت دارد، بر اساس همان محاسبه مى‌کند که نتیجه آن پرداخت سه حقه است و در مثل ۱۴۰ و ۲۶۰ شتر که با هیچ یک از دو نصاب مطابقت ندارد، در اوّلى بر اساس چهل چهل و در دومى بر پایه پنجاه پنجاه محاسبه مى‌شود؛ در نتیجه زکات ۱۴۰ شتر سه بنت لبون و زکات ۲۶۰ شتر پنج حقه است؛ لیکن برخى گفته‌اند: چنانچه با جمع بین هر دو، مطابقت با نصاب به دست آید، واجب است بر اساس هر دو نصاب محاسبه شود، مانند ۱۴۰ و ۲۶۰ شتر که زکات آنها در اوّلى دو حقه و یک بنت لبون و در دومى دو حقه و چهار بنت لبون است ۱.۲ - احکام حقه در دیاتدر دیه قتل شبه عمد و نیز قتل خطا در صورتى که جانی تصمیم به پرداخت شتر به عنوان دیه داشته باشد، بنابر قول مشهور، ۳۳ شتر از صد شتر در فرض نخست و سى نفر از آن در فرض دوم باید حقه باشد [۳]
مهذّب الاحكام، ج۲۹، ص۸۱- ۸۴.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳،ص ۳۴۱. |